اخلاق اقتصادی

اخلاق اقتصادی 

یا ایها الذین امنوا انفقوا من طیبات ماکسبتم و ممّا اخرجنا لکم من الارض و لاتیمموا الخبیث منه تنفقون
ای کسانی که ایمان دارید از قسمت‌های پاکیزه اموال خود در طریق پروردگار انفاق کنید و ناپاکی‌ها را ببخشید، در حالی که خود حاضر نیستید آن‌ها را بپذیرید و کراهت دارید،‌بدانید خداوند بی‌نیاز و سزاوار ستایش است(اگر همة خوبی‌ها را برای همه بخواهید به شما عنایت می‌کند)
الشیطان یعدکم الفقر و یأمرکم بالفحشاء، و الله یعدکم مغفره منه و فضلاً و الله واسعٌ علیم
شیطان فقر را به شما وعده می دهد و به فحشا می کشاند و پروردگار است که آمرزش و فضلش را به شما ارزانی داشته است (زیرا) وسعت دهنده ای آگاه است
به بیان دیگر شیطان آینده‌ای با فقر و سقوط و تهیدستی را پیام به شما می‌دهد و از همین راه به فحشاء و انحرافتان می‌کشاند در حالی که پروردگار به آمرزش و جبران کاستی و رسیدن به فزونی وعده می‌دهد زیرا قدرتش گسترده است و او دانا است(ولی شما نمی‌دانید)
یوتی الحکمه من یشاء و من یوتی الحکمه فقد اوتی خیراً کثیرا و یذکّر اولوالالباب
دور اندیشی را به هر که خواهد می دهد و هرکه را چنین دانشی دهد خیر فراوانی نصیبش می‌کند و جز خردمندان به این نکته آگاهی ندارند
و ما انفقتم من نفقه او نذر فان الله یعلمه و ما للظّالمین من انصار  ان تبدوالصدقات فنعماهی و ان تخفوها و تؤتوا الفقراء فهو خیرلکم و یکفّر عنکم من سیئاتکم و الله بما تعلمون خبیر(آل عمران 267-271)
هر آنچه از خرج و نذر و بخشیدن (برای کمبودها) صرف می‌کنید خداوند همه را می‌داند و هیچگاه یاور ظالمین نیست و از صدقات چه به ظاهر و چه در باطن به فقیران می‌دهید بهتر از آن را خواهید یافت و سبب رفع زشتی‌های شما است و خداوند به آنچه می‌کنید آگاه است
پروردگار دربارة یکی از علل اساسی ازدواج می‌فرماید:(بعد از سفارش به تقوی و یتیمان)
و ان خفقتم الّا تقسطوا فی الیتمی فانکحوا ما طاب لکم من النساء مثنی او ثلث و رباع فان خفتم الّا تعدلوا فواحده او ما ملکت ایمانکم ذلک ادنی الّا تقولوا    (نساء 4-5)
اگر بیم دارید که زمینة‌عدالت اجتماعی در بین بی‌سرپرستان رعایت نمی‌شود با زنان برگزیده خویش دو یا سه یا چهار ازدواج(دائم) کنید و در ضمن اگر می‌ترسید عدالت بین (یتیمان و همسران) برقرار نکنید با یک همسر یا کنیز بسازید که به خروج از ستم نزدیک‌تر است
لیس علیک هداهم و لکن الله یهدی من یشاء و ما تنفقوا من خیر فلانفسکم و ما تنفقون الابتغاء وجه الله و ما تنفقوا من خیر یوف الیکم و انتم لا تظلمون، للفقراء الذین احصروا فی سبیل الله لا یستطیعون ضرباً فی الارض یحسبهم الجاهل اغنیاء الذین ینفقون اموالهم بالّیل و النهار سراً و علانیته فلهم اجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لاهم یخزنون
هدایت بر عهدة تو(ای پیامبر) نیست ولی خداوند هر آنکه را استعداد بیند و بخواهد هدایت می‌کند و هرچه در راه خدا از نیکی و خیرات انفاق کنید به خویشتن بخشیده‌اید و با این عمل به شما ظلم نمی‌شود انفاق به آنان که در تنگنا قرار گرفته‌اند و از شدتش آن‌ها نمی‌توانند مانند سایرین تلاش کنند و ناآگاهان می‌پندارند به خاطر پاکدامنی ایشان فقیر نیستند در حالی که از سیمای ایشان با وجود دست دراز نکردن نمی‌توان دریافت که محتاجند
و بدانید هرچه در شب مخفی و در روز آگاهانه می‌بخشید اجر آن نزد پروردگار محفوظ است باکی نداشته باشید و نگران نباشید(که خداوند می‌داند)
با ازدواج، انگیزه، تلاش، تعلیم، انفاق، محبّت به نزدیکان و مردم شکل می‌گیرد حتّی بسیاری از علماء و عرفا معتقدند عشق نهائی با مقدمة زناشوئی کامل می‌گردد
با ازدواج، مسئولیت همسر و فرزند سبب می‌شود انسان مدیریت اقتصادی واخلاقی و اجتماعی خویش را به تدریج به دست آورد از اسراف یعنی زیاده‌روی‌ها در غیر جایگاه خود و حتّی ولخرجی کردن در جایگاه خود(تبذیر) پرهیز می کند و درآمد خویش را تقسیم می‌کند
همسران در آغاز این مرحله ابتدا سخن گفتن نیکو را می آموزند،‌رفتار صحیح را عمل می‌کنند، به تدریج بین هم اصلاح می‌کنند،‌لباس مناسب را می‌پوشند و سلیقه‌های خوب را به معاشرت می‌گیرند و از بدی‌ها در خانواده جدا می‌شوند
با یکدیگر صبح برمی‌خیزند،‌تلاش می‌کنند، غذا می‌خورند و ثروت و محبّت خویش را در جهتی مشترک تقسیم می‌کنند قول پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله است:‌که در بارة زنان تقوای الهی پیش گیرید زیرا آنها نزد شما ودیعه هستند آنها را با امانت خداوند دریافت کرده و آمیزش جنسی با آنان را با کلام خداوند(خطبه) حلال کنید، در مقابل آنها نیز پوشش و روزی خود را در حد عرف بر شما حق دارند
رعایت این حدود الهی شرط هر یک از ما(زن و مرد) برای ازدواج ایده‌آل است محبّت ارمغانی است از جانب پروردگار متعال که عوض آن همان هدایت و اجرای حدود الهی است گرچه این ضوابط در مقابل این روابط گستره ظاهراً هراس انگیز یا برای افراد تنبل سخت است امّا بدون تلاش آیا کسی می‌تواند به قلّة تکامل و رشد که توان درک همة کهکشان‌ها و اعماق زمین و کوهستان ها است نایل شود
تربیت اسلامی در خانواده‌هایی که اخلاق و احکام را توأم دارند شکل مکتبی می‌گیرد در این فضا گرچه دین و احکام مسیر خویش را توسط مجاهدان طی می‌کند ولی ما را هم به این صراط مستقیم می‌طلبد تا با همّت والا وارد زندگی جدیدی ضمن ازدواج بشویم
تجربه و دانسته‌ها نشان می‌دهند ارجحیتهای مردان و زنان متفاوت است مردان، در زنانشان، همان اندازه سرمایه گذاری می‌کنند که زنان در مردانشان، اما به شیوه های متفاوت ، مردان به عمل، موفقیت شغلی و آثار آن در رفاه مادّی زوج، استقلال و آسایش خانواده ارجحیت می‌دهند در حالیکه زنان به نوبه خود، رابطه با ‌موفقیت و رمانتیک، وابستگی متقابل و ابراز احساسات در بین زوجین و خانواده را مهم می‌دانند